 |
|
Chỉ 100 năm trước đây, Nhật đánh bại Nga trong một cuộc chiến nhỏ hơn. Chiến thắng đó đã giúp họ khởi đầu công cuộc vươn lên nắm vị trí lãnh đạo trong khu vực. Giờ đây, Trung Quốc với nền kinh tế tăng trưởng vượt bậc đang nổi lên như một quốc gia sẽ thay thế vị trí của Nhật trong thế kỷ sắp tới. Bắc Kinh đang tiến hành công cuộc ngoại giao văn hoá, chi tiền cho giáo dục, nghệ thuật và các dự án bảo tồn lịch sử giống như những gì Nhật đã làm sau khi Thế chiến II kết thúc nhằm lấy niềm tin của các nước láng giềng. “Những gì chúng ta thấy giờ đây là sự chấm dứt của kỷ nguyên châu Á mà trong đó Nhật thống trị, thay vào đó là Trung Quốc”, John Dower, tác giả cuốn Embracing defeat: Japan in the wake of WWII, viết. “Điều đó sẽ thay đổi hoàn toàn bộ mặt của tương lai châu Á”. Trong khi đó, những vết thương chưa lành trong chiến tranh tiếp tục ảnh hưởng tới những chính sách hiện tại giữa Trung Quốc và Nhật. Quá khứ về tội ác chiến tranh cũng ảnh hưởng xấu tới quan hệ giữa Nhật và Hàn Quốc. Tại Đông Nam Á, nỗi đau hồi Thế chiến II hầu như đã dịu lại tuy nhiên hậu quả của nó vẫn còn ảnh hưởng sâu rộng. Những quốc gia này hầu hết được sinh ra và phát triển trên nền đổ nát của cuộc chiến đẫm máu. “Hãy nhìn xem châu Á đã đi xa như thế nào”, Muthia Alagappa, nhà khoa học chính trị tại Trung Tâm nghiên cứu Đông-Tây ở Honolulu, Mỹ nói. “Sau khi thoát khỏi đô hộ, gần như tất cả những nước này đều lâm vào nội chiến, nỗ lực tìm lại bản thân và sau đó bị đặt vào cuộc Chiến Tranh Lạnh”. Song, ngoài những nước quá nghèo như Myanmar, Lào và Campuchia, Đông Nam Á đang trên đường tiến về phía trước. Khu vực với dân cư khoảng 500 triệu người có tổng thu nhập quốc dân và 737 tỷ USD và giao dịch thương mại đạt tới 720 tỷ USD. Nhìn lại lịch sử, cuộc chiến từng cướp đi sinh mạng của khoảng 24 triệu dân châu Á có những ảnh hưởng khác nhau với những quốc gia trong khu vực này. David Chandler, một chuyên gia về Đông Dương nhận định đối với các nước như Việt Nam, Lào, Campuchia, thời gian bị Nhật đô hộ ngắn ngủi cũng là thơi cơ dẫn tới chấm dứt chế độ thực dân Pháp đô hộ. Thái Lan gần như không bị ảnh hưởng gì trong chiến tranh. Tuy nhiên Thitinan Pongsudhirak, nhà khoa học chính trị tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok nhận định chính cuộc chiến đã giúp quốc gia này xác lập tương lai, trao quyền cho chính phủ quân đội lãnh đạo Thái Lan từ năm 1947 tới 1973. Trong khi đó, Myanmar, lúc đó là Miến Điện, bị tàn phá nặng nề và vẫn chưa thể hồi phục. “Chúng ta có thể thấy dấu hiệu của chiến tranh ở khắp mọi nơi”, Robert Taylor, chuyên nghiên cứu về Myamar, cho hay. Theo ông, những dấu hiệu đó bao gồm nền kinh tế yếu kém, sự lớn mạnh của chính phủ quân đội, cô lập với thế giới bên ngoài. Với người Philippines, cuộc chiến kinh hoàng mang lại cho họ quan hệ thân thiết với Mỹ. Với Nhật, cuộc chiến và sự tàn phá của nó chỉ là sự gián đoạn trong một thế kỷ dài vươn lên giành vị trí thống trị châu Á. Có chuyên gia lịch sử từng nói rằng chính lòng ham muốn đối với tài nguyên của Đông Nam Á và lo lắng việc Mỹ sẽ can thiệp vào khu vực này đã khiến Nhật tấn công Trân Châu Cảng. Sau Thế chiến II, chính Mỹ đã giúp Nhật khôi phục lại ảnh hưởng kinh tế ở Đông Nam Á, tạo ra một không gian thống trị về kinh tế mà Tokyo hằng theo đuổi. “Nhật muốn Đông Nam Á trở thành nơi họ lấy nguyên liệu thô”, Dower nói. “Có một điều mỉa mai rằng đó lại là nguyên nhân khiến họ tiến tới chiến tranh”. Hải Ninh (theo IHT) |
