Giữa tháng 6, cụ ông Vĩnh Xuân (77 tuổi, ngụ tại TP HCM), thấy đau ngực trái. Tại trung tâm y tế quận, bác sĩ đo điện tâm đồ và kết luận không có vấn đề gì. Về đến nhà, cụ lại đau ngực và lần này được đưa vào một bệnh viện tư nhân. Tại đây, bệnh nhân lại được đo điện tâm đồ rồi chuyển sang một bệnh viện nhà nước điều trị. Sau 6 ngày không đỡ, cụ Xuân xin chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy và tại đây, các bác sĩ mới phát hiện cụ đã bị nhồi máu cơ tim từ một tuần trước đó, tắc 2 nhánh động mạch vành! Chiều 4/7, bệnh nhân mới được chụp mạch vành và đặt stent, nhưng tiên lượng không tốt vì được can thiệp muộn.
Tiến sĩ Võ Thành Nhân, Trưởng khoa Tim mạch học can thiệp Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết, ông đã gặp rất nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim nhập viện trễ trong khi lẽ ra họ phải đến trong 12 giờ đầu tiên – “thời gian vàng” để được điều trị hiệu quả. Nếu đến sớm, bệnh nhân sẽ được chụp mạch vành và đặt stent để giải quyết chỗ tắc. Ngược lại, khi đến trễ, cơ tim đã bị chết một phần. Thống kê cho thấy, nếu không được can thiệp nong mạch vành kịp thời, 40% bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp sẽ tử vong, 60% còn lại diễn tiến đến suy tim, loạn nhịp tim và tuổi thọ bị rút ngắn rất nhiều.
Ngoài việc đến muộn, tình trạng xử trí kém khi sơ cứu hoặc vận chuyển cũng gây hậu quả nghiêm trọng. Khoa Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy từng gặp một nạn nhân bất tỉnh vì chấn thương đầu mà nguyên nhân là bị người nhà đưa đến viện bằng xe máy. Chân nạn nhân thòng xuống đất và kéo lê trên mặt đường nên khi đến được bệnh viện thì bàn chân đã mất đứt 2 ngón. Phổ biến nhất là tình trạng bệnh nhân chấn thương cột sống bị liệt chi do vận chuyển không đúng cách, làm tổn thương ở cột sống nặng hơn, hoặc nhiễm trùng vết thương, hoại tử do băng bó sai.
Với trẻ em, do sức chịu đựng kém hơn người lớn nên nếu được chuyển viện muộn hoặc không đúng cách thì rất dễ tử vong. Khảo sát 34 trường hợp tử vong trong 24 giờ đầu vào cấp cứu ở Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho thấy, 88% đến trong tình trạng không ổn định, 3% không có nhân viên y tế đi cùng. Ngay cả khi có nhân viên y tế kèm theo thì cũng chỉ chưa đầy một nửa số trẻ được theo dõi. Trong số trẻ được khảo sát, gần 65% xảy ra biến cố trong khi đi đường, nhưng chỉ có 12% được xử trí! Giáo sư Hoàng Trọng Kim, Chủ nhiệm Bộ môn Nhi Đại học Y Dược TP HCM, nhận xét, tỷ lệ tử vong trong 24 giờ đầu nhập viện có chiều hướng gia tăng. Điều này cho thấy tình trạng chuyển viện an toàn đang bị xem nhẹ, đã đến lúc đặt ra việc huấn luyện kỹ năng chuyển viện.
Theo bác sĩ Tôn Thất Quỳnh Ái, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy, Việt Nam cần có một mạng lưới cấp cứu hẳn hoi. Ở nhiều nước, lực lượng cấp cứu không nhất thiết là nhân viên y tế mà có thể là lính cứu hỏa, hội viên chữ thập đỏ hoặc cảnh sát được học qua về cấp cứu. Người ta tổ chức mạng lưới; khi xảy ra tai nạn, thông tin được báo về trung tâm điều phối và từ đây nạn nhân được chuyển đến cơ sở y tế phù hợp, có quãng đường đi ngắn nhất. “Ở Việt Nam, hệ thống cấp cứu còn sơ sài, thấy bệnh nhân chấn thương sọ não thì chuyển đến Chợ Rẫy, gãy xương thì chuyển đến Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình mà không cần biết những nơi này có quá tải hay không để đưa đến nơi khác phù hợp hơn. Sắp tới, chúng tôi sẽ thực hiện một khảo sát về tình hình chuyển viện để từ đó rút ra kinh nghiệm cấp cứu cho hiệu quả” – bà Ái nói.
(Theo Người Lao Động)
